Latince Adı    : Ginkgo biloba

Familya          : Ginkgoaceae

Türkçe Adı     : Mabet Ağacı

İngilizce Adı   : Maidenhair Tree


Bu muhteşem bitkiyi anlatan kelimeler TEK, EŞİ VE BENZERİ OLMAYAN olurdu sanırım. Ankara Üniversitesi mezunuyum. O dönem binamızın arka bahçesinde küçükte olsa vardı. Okul yıllarında öğretilen  YAŞAYAN FOSİL  ve YAPRAK DÖKEN TEK İBRELİ AĞAÇ tanımları aklımdadır. Zaten bilimsel yönden bölüm+takım+sınıf+familya+cins+tür olarak tektir Ginkgo biloba.

Uzakdoğu (Güneydoğu Çin) kökenli olan Ginkgo biloba Japonca olan ‘’Yin-kuo’’ kelimesinden gelmektedir. Çin ve Japonya’da tapınak bahçelerinde çok kullanılmıştır ve kültürel anlam taşır, saygı duyulan bir bitkidir. Çince gümüşi meyve anlamına gelen bu ağaç, tek yaprak döken ibreli (iğne yapraklı) ağaçtır. 150 ve/veya 270 milyon yıldır var olduğu ve Ginkgo biloba’nın bir grup ağacın (15 cins) yaşayan tek üyesi olduğu düşünülmektedir. Fakat Ginkgo’nun var olma yılıyla ilgili çok farklı bilgilere rastlanmaktadır.

Dişi ve erkek ağaç olarak ikiye ayrılır. Sonbaharda yaprakları altın renginde sararır ve mutheşem bir görüntüye sahip olur. Zaten yaprakları yeşil haliyle de çok canlıdır fakat benim için o sararmış altın rengi yapraklar bir başka güzel. Yaprak şekli bir çok bitkiden farklıdır ve fil kulağı, yelpaze şekliyle anılır. Gördüğünüz anda başka bitkilerle karıştıramayacağınız ve unutamayacağınız kadar farklı yapraklara sahiptir. Hep Mabet Ağacı adıyla söylemiş olsam da Fil Kulağı adıyla da çok bilinir. Dişi ağaçların meyvesi sonbaharda oluşur ve kokusu pek cazip değildir. Bunun da nedeninin dağınık olan biyolojisinden kaynaklandığı düşünülüyor. Meyve kokusu nedeniyle, peyzaj açısından erkek ağaçlar tercih edilir. Ülkemizde de Ginkgo biloba yetiştirilir ve fidanlıklarda erkek ağaçları bulabilirsiniz. Yavaş büyürler, bu nedenle büyük ağaç tercih edebilirsiniz. Lütfen görsellerini inceleyin.  Bu zarif ağacı çok sevip, imkanınız varsa dikeceğinize eminim.

Peyzaj, botanik ve tıp (doğuda meyvesi, batıda yaprağı) için önemli bir bitki olan Ginkgo, kirli havalara karşı dayanıklıdır ve birçok iklime uyum sağlar. Tam güneş veya yarı güneş alması, düzgün gelişimi için önemlidir. Çok sıcak ve kuru iklimi sevmez. Toprak koşullarına karşı da toleranslıdır. Fakat toprağın derin ve kumlu, iyi drene edilmiş olmasını daha çok sever. Türkiye’nin bir çok yerinde iyi örnekleri bulunmaktadır. Kent ortamına iyi uyum sağlar. Kentsel peyzaj, süs ve gölge bitkisi olarak kullanılabilir.

OMNE ‘nin logosunda bulunan yaprak Ginkgo biloba yaprağıdır. Çünkü bu ağacın, doğayı her hali ve özellikleriyle temsil ettiğini her zaman düşünmüşümdür. Doğa benim için tek bir bitki olsaydı, ilk aklıma gelen Ginkgo olurdu. Maalesef nesli tükenmekte olan bir türdür. Ginkgo biloba’yı sevdiyseniz, dikip büyütemeseniz bile evinize posterlerimizle misafir edebilirsiniz. İçtenlikle...

KAYNAKÇA

Ginkgo biloba – Mabet Ağacı – Maindenhair Tree. http://www.peyzajadresim.com/items/ginkgo-biloba-mabet-agaci-maidenhair-tree/ (07 Haziran 2020).

Mabet Ağacı. (2019). https://tr.wikipedia.org/wiki/Mabet_a%C4%9Fac%C4%B1  (07 Haziran 2020).

Ginkgo biloba. https://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?kempercode=z990 (07 Haziran 2020).

Ginkgo. (2019). https://www.britannica.com/plant/ginkgo-tree (07 Haziran 2020).

Ginkgo. https://www.arborday.org/trees/treeguide/TreeDetail.cfm?ItemID=1092 (07 Haziran 2020).

The Life Story of The Oldest Tree on Earth. (2013). https://e360.yale.edu/features/peter_crane_history_of_ginkgo_earths_oldest_tree (07 Haziran 2020).